20240629 Petrus en Paulus
Petrus en Paulus, wij vieren ze vandaag. Twee pijlers bij de opbouw van de kerk. Twee mannen die hun leven voor het evangelie hebben gegeven. Beiden vermoedelijk in Rome. Maar bij alle gelijkenis was er ook verschil. De een, Petrus bleef werkzaam binnen de eigen gemeenschap van joden, terwijl Paulus erop uittrok en de kerkdeuren openzette voor de niet joden. Heel verschillend van temperament. Daarom is het des te opmerkelijker dat ze samen worden gevierd. Wat hen vandaag samenbrengt is dat zij elk op eigen wijze de kerk van het eerste uur mee hebben opgebouwd en dat beiden die inzet met de marteldood hebben bezegeld.
Grondleggers worden door latere generaties nog wel eens opgehemeld. Dat is ook Petrus en Paulus overkomen. In de kerkelijke traditie zijn ze voorzien van allerlei superlatieven en de lofredes zijn niet van de lucht. Maar zij zelf wisten maar al te goed van hun falen en hun feilen. Maar hebben ze dan geen verdiensten? Heel zeker hebben zij die, maar ze hebben die nooit op hun eigen conto geschreven. “Alleen door Gods genade ben ik wat ik ben”[1], schrijft Paulus aan de Korintiërs en Petrus zou die woorden ten volle onderschrijven.
Petrus en Paulus, twee heel verschillende figuren. Petrus, een man die zijn Heer verloochent; Paulus, een man die de Heer vervolgt. Petrus, even weifelend als impulsief, Paulus, een man met een moeilijk karakter, voor wie vergeven en samenwerken soms een brug te ver was.
Wij hoeven ze dan ook niet groter te maken dan zij zijn, want juist zo laten zij de kracht van het evangelie zien. Het is de Heer die deze mannen heeft geroepen en het is de Heer die hen in hun dienstwerk heeft gestut en gesteund. De liefde van en voor Christus was de spil en ruggengraat van hun bestaan en zo zijn zij met al hun menselijkheid boden geworden van het evangelie. En hoe, Gods goedheid wordt in menselijke zwakheid openbaar.
Deze feestdag is dan ook een uitgelezen gelegenheid om God te danken dat Hij geschiedenis schrijft met mensen die soms al te menselijk blijken te zijn. De verleiding om een kerk van louter heiligen, van zuiveren te creëren is aan God niet besteed. Hij gaat op weg met mensen die geen schoon blazoen hebben, die onder de maat blijven of een scheve schaats hebben gereden. Dat is een manier van doen waar wij in de kérk van vandaag en in onze samenleving niet goed mee overweg kunnen. Het zwart wit denken gooit momenteel hoge ogen, maar het enige wat wij ermee bereiken is een verdeelde en onherbergzame wereld.
Dat wil helemaal niet zeggen, dan wij dus zaken die het daglicht niet kunnen verdragen onder tafel mogen schuiven, maar het vraagt erom dat wij een ander niet aandoen wat wij zelf ook niet willen ondergaan. Zou jij afgerekend willen worden op je falen of zou je een herkansing willen krijgen? Nee, nogmaals, dat is geen uitnodiging om weg te kijken van mistoestanden, maar het is de roep van het evangelie om stappen te zetten naar leven, waar de compassie en barmhartigheid van God de grondslag vormen van ons doen en laten, want alleen zo is toekomst mogelijk voor ons en onze wereld. En alleen zo kan de kerk de roeping vervullen die haar is toevertrouwd.
Petrus en Paulus. Zij wisten hun falen onder ogen te zien en te bekennen. ‘Heer, Gij weet alles’, of ‘Ga weg van mij want ik ben een zondig mens’. Met zulke mensen gaat de Heer in zee, daarmee kon hij wonderen verrichten, omdat ze niet prat gingen op eigen verdiensten en eigen kracht. Maar dat was ze niet van de eerste dag eigen. Ook Petrus en Paulus hadden juist zoals wij een hele weg te gaan voor zij zich als onnutte knechten voegden in de dienst aan het evangelie van Gods genade. In die zin waren hun misstappen ook een felix culpa, die hen bevrijdde van eigendunk en zelfverheffing.
Als kerk mogen wij van het feest van vandaag leren dat God werkt met zondaars, met mensen, stof uit de aarde. Elke dag opnieuw waagt de Heer het met hen, ieder morgen weer. Tot zijn barmhartigheid worden ook wij geroepen in de kerk van vandaag en niet alleen daar. ‘Wees barmhartig zoals uw Vader in de hemel barmhartig is.’ Petrus en Paulus hebben uit die barmhartigheid geleefd en hebben haar aan anderen verkondigd als weeg ten leven. God schrijft geschiedenis met zondaars.
Petrus en Paulus leren ons misschien nog iets anders. Heb oog voor ieders gaven. Het is Paulus die in zijn brieven schrijft over de verschillende genadegaven. Profetie, lering, genezing, bemoediging en ga zo maar door. In een synodale kerk, Gods volk onderweg, is het van het grootste belang voor die verscheidenheid oog te hebben en mensen niet volgens een vooropgezet plan te etiketteren. Laat ruimte voor de Geest die leven geeft, op velerlei wijzen en in heel verschillende situaties.
Van Petrus mogen wij misschien ook leren voorzichtig te zijn vooraleer de rode kaart te trekken en te roepen van ketterij en onwaarheid. Hij was zo bescheiden te zeggen dat de geschriften van Paulus soms moeilijk te verstaan waren en uitleg nodig hadden. Hij had er alle vertrouwen in.
Petrus en Paulus, twee steunpilaren van de kerk, Zij hebben het niet altijd gemakkelijk gehad met elkaar. Zij hebben elkaar wel eens de waarheid gezegd, niet om te verketteren maar om de trouw aan de Heer die leven geeft, niet te verloochenen. Op ieders weg, ook de onze, blijft er nood aan kritische hulp, assisterend en corrigerend. Petrus en Paulus hebben ook taken verdeeld, in goed vertrouwen. Jij naar de heidenen, ik naar de joden, maar laten we wel elkaars armen gedenken. Alles omwille van de ene liefde van Christus, die ons met verscheidenheid van gaven en talenten nodigt tot dienst aan het ene lichaam van Christus, opdat de Vader in alles en allen wordt verheerlijkt en al Gods kinderen worden verzameld aan de ene tafel van het leven. Dat zal een droom zijn, de moeite waard om er als Petrus en Paulus alles voor te geven. AMEN.
20240629 Hoogfeest Petrus en Paulus Hand. 12,1-11; 2 Tim. 4,6-8.17-18; Mt. 16,13-19
[1] 1Kor. 15,10
Abt Thijs Ketelaars